Semiotische Oorlogsvoering (WIP) door Eric Rosseel

Semiotiek betreft als theorie en praktijk de verhouding tussen tekens (woorden, beelden, iconen, etc…) en datgene waarnaar ze geacht worden te verwijzen. BHV verwijst bv. zowel naar ‘kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde’, naar ‘het kartel CD&V-NVA’ als naar ‘foert!’.

Semiotische oorlogsvoering kent twee vormen: deze uitgaande van de Macht om via boodschappen de wijze waarop mensen hun verlangens en behoeften ervaren om te zetten in een taalgebruik bij de onderdanen waardoor deze hun problemen gaan zien in termen van de belangen van die Machthebbers zelf. Nazisme en fascisme met hun theatrale massaspektakels waren een vorm van semiotische oorlogsvoering van de macht tegen de onderdanen. De agressie en de frustraties die de mensen voelden tegen de Macht werd aldus omgevormd tot een agressie tegen die groepen die de Macht konden bedreigen: joden, vrijmetselaars, communisten, homo’s, ‘ontaarde’ kunst, zigeuners, etc.

De tweede vorm is de semiotische guerrilla: zij gaat uit van de Onmacht. De semiotische guerrilla heeft in wezen een lange traditie. De eerste semiotische guerrillero die de geschiedenisboeken als dusdanig vermelden is Socrates. Met zijn vorm van conversatie en dialoog met zijn medeburgers ondermijnde hij systematisch de relatie tussen de woorden die deze burgers gebruikten en de werkelijkheid waar zij dachten dat hun woorden naar verwezen. Het kostte hem zijn leven. Diogenes de Hond deed het wat alternatiever en toonde eerder een beeld van hoe het anders kon zonder zijn medeburgers direct in hun eigen geloof aan te vallen. Als curiosum shockeerde hij, maar nooit iemand in het bijzonder zodat ook niemand hem aanklaagde.

De semiotische guerrillero hoeft geen persoon te zijn, het kan een teken zelf zijn, een boodschap dus, die doorheen de diverse maatschappelijke media’s circuleert. De iconen zoals James Dean, Marilyn Monroe, Elvis Presley, Mick Jagger, Andy Warhol, etc. sloegen op dezelfde wijze toe als de guerrillero’s van de Vietcong in Vietnam tijdens dezelfde jaren 1960. Allen ondermijnden zij via beeld of klank (pop en rock) of via de kogel uit de loop van een geweer de bestaande relatie tussen een heersende taal en de werkelijkheid waarnaar deze taal pretendeerde te verwijzen en die door de Macht als een eeuwige onveranderlijke relatie werd voorgesteld, bv. de relatie tussen het taalgebruik over seksualiteit en de voortplanting zonder lust of orgastisch genot. Nu nog altijd zijn de imago’s van doden zoals Markies de Sade, Arthur Rimbaud, Che Guevara, Jim Morrison of John Lennon bijzonder doeltreffende semiotische guerrillero’s.

De semiotische filosofie van de Macht komt er telkens en in essentie op neer dat er een vast, eeuwig, natuurlijk en door God geheiligd verband bestaat tussen woorden/tekens en de werkelijkheid waarnaar deze verwijzen. Zo staat voor de Macht ‘democratie’ gelijk met het gegeven dat de mensen om de 4 jaar mogen stemmen. Elke dag, elk uur van elke dag bombardeert de Macht ons met boodschappen die dat soort verbanden tussen de woorden waarmee wij spreken en de werkelijkheid waarnaar zij zouden moeten verwijzen, in onze geest moeten cementeren. Hiermee verraadt de macht haar angst, want de macht weet zelf heel goed dat die verbanden niet natuurlijk en godgegeven zijn, maar puur arbitrair. Zij weet beter dan wij zelf dat, om een idioot voorbeeld te nemen, het helemaal niet evident is dat een rood verkeerslicht betekent dat je moet stoppen: voor hetzelfde geld zou dat een blauw licht kunnen zijn. Het Semiotisch Leger van de macht bestaat dan ook uit soldaat-machines die als je er A in stopt er gegarandeerd B zal uitkomen, en nooit iets anders dan B. Onze media in het begin van deze 21ste eeuw voert deze soldaat-machines in de meest diverse vormen op. Van de idee van de vervanging van de onvoorspelbare volksjury in een assisenzaak door beroepsrechters die de Wet toepassen zonder mogelijkheid van afwijkende interpretaties tot het mooi in de pas lopen van scouts, en de onmogelijkheid te zeggen dat Al Gore een all’s whore is. Binnen het Semiotisch Leger van de Macht is de deserteur dan ook de semiotische guerrillero par excellence. Hij weigert met B te antwoorden als er A in hem wordt gestampt tot zijn hersens ervan splijten of verschrompelen.

De strijd om de jeugd: voorspelbaarheid (in de pas lopen) vs onberekenbare en dus subversieve spontaneïteit van de mogelijkheden.